Bàn trộn âm thanh, hay còn được gọi là mixer, là một yếu tố quan trọng không thể thiếu trong một hệ thống âm thanh chuyên nghiệp. Mặc dù việc sử dụng mixer phổ biến, nhưng không phải ai cũng có hiểu biết về cách sử dụng mixer một cách hiệu quả. Hãy theo dõi bài viết dưới đây để tìm hiểu cách sử dụng mixer nhé.
Hướng dẫn cách sử dụng mixer cơ bản
1.Nắm rõ các ngõ của mixer
Để sử dụng bàn mixer một cách hiệu quả và tận dụng tối đa các chức năng của nó, trước tiên bạn cần hiểu về các cổng kết nối trên bàn mixer:
- Cổng vào Mic XLR: Được sử dụng cho micro và các thiết bị âm thanh có trở kháng thấp khác sử dụng cổng XLR (canon).
- Cổng vào Line jack ¼' (6.3mm): Dùng cho các thiết bị line sử dụng jack 6.3mm, bạn có thể kết nối micro hoặc nhạc cụ vào cổng này, nhưng không nên sử dụng cả hai cổng line và mic cùng một lúc.
- Cổng Insert jack ¼' (6.3mm): Cho phép bạn kết nối bàn mixer với các thiết bị ngoại vi như effect hoặc compressor qua cổng jack 6.3mm.
- Cổng Monitor jack ¼': Được sử dụng để cung cấp tín hiệu cho hệ thống kiểm soát, bạn có thể kết nối trực tiếp với amply monitor hoặc thông qua một bộ khuếch đại bao gồm equalizer và amply. Tín hiệu này được sử dụng làm hệ thống monitor trên sân khấu để ca sĩ nghe hoặc làm hệ thống loa kiểm tra cho các nhà điều khiển âm thanh khi điều chỉnh.
- Cổng vào Stereo jack ¼' (6.3mm): Dùng cho tín hiệu unbalance sử dụng jack 6.3mm. Khi sử dụng tín hiệu stereo, bạn có thể cắm cả hai jack (L/R), hoặc sử dụng mono chỉ cắm vào cổng Left/Mono.
- Cổng vào RCA jack bông sen: Lấy tín hiệu stereo từ các nguồn phát như CD, MD, máy MP3,...
- FX Bus Out: Cổng ra này là một cổng jack 6.3mm trên phần ngõ ra chính. Bạn có thể lấy tín hiệu ra cân bằng hoặc không cân bằng. Tín hiệu tại cổng ra này được điều chỉnh bởi các núm chỉnh FX send trên từng kênh và FX send chính.
- Ffootswitch (chỉ có ở MFX): Cổng này tương tự như cổng Insert. Khi sử dụng cổng này, chế độ Effect sẽ được sử dụng làm cổng vào hoặc được gửi trực tiếp vào từng kênh hoặc nhóm sử dụng cổng Jack TRS ¼' (6.3mm) stereo: Đỉnh (tip-send) để gửi, Vòng (ring = return) để trở về, và Mass.
- Led meters: Cổng ra trái/phải chính được hiển thị bằng hai dãy đèn LED gồm 10 đoạn, hiển thị tín hiệu với mức độ từ -30dB đến +19dB. Mức 0dB trên hai dãy đèn tương ứng với +4dB tại cổng ra.
- Aux 1 out: Cổng ra này là một cổng jack 6.3mm trên phần ngõ ra chính, bạn có thể lấy tín hiệu ra cân bằng hoặc không cân bằng. Tín hiệu tại cổng ra này được điều chỉnh bởi các núm chỉnh Aux 1 send trên từng kênh và Mon send chính.
- Rec out: Cổng ra được sử dụng để gửi tín hiệu đến các thiết bị ghi âm như phát, cassette, MD hoặặc các thiết bị ghi âm. Cổng này sử dụng jack bông sen.
2. Những điều chỉnh khác bạn cần biết
Để sử dụng bàn trộn - mixer một cách hiệu quả, bạn cần hiểu và điều chỉnh những thiết lập sau đây.
Tổ hợp nút điều chỉnh Tone:
- Hi EQ: Điều chỉnh âm cao (treble) với khả năng tăng/giảm 15dB tại tần số trung tâm 12kHz.
- Mid EQ: Điều chỉnh âm trung với khả năng tăng/giảm 15dB tại tần số trung tâm từ 100Hz-5kHz. Tần số cắt giảm được xác định bởi nút điều chỉnh tần số trung.
- Mid Low: Điều chỉnh âm trung thấp với khả năng điều chỉnh tần số từ 100Hz-5kHz.
- Low EQ: Điều chỉnh âm trầm (bass) với khả năng tăng/giảm 15dB tại tần số trung tâm 75Hz.
Lưu ý: Cần cẩn trọng khi tăng âm trầm quá mức để tránh quá tải và hỏng loa.
Gửi tín hiệu qua AUX 1:
Điều chỉnh mức tín hiệu (trước khi qua EQ và không phụ thuộc vào fader) của kênh đó gửi ra ngõ ra AUX 1 tương ứng. Mức tín hiệu có thể điều chỉnh từ -∞ đến +10dB. Vị trí mặc định là giữa. Tín hiệu này có thể được sử dụng cho hệ thống monitor sân khấu hoặc thiết bị khác.
Gửi tín hiệu qua Effects send:
Điều chỉnh mức tín hiệu gửi ra ngõ ra Effects send. Mức tín hiệu tại cổng gửi (Jack FX send) và đầu vào của bộ xử lý hiệu ứng được điều khiển bằng fader và nút FX send trên từng kênh.
Cân bằng âm thanh (balance) Pan:
Chỉnh cân bằng âm thanh giữa kênh trái và phải. Khi chỉnh về bên trái, âm thanh sẽ được gửi nhiều hơn vào kênh trái. Khi chỉnh về bên phải, âm thanh sẽ được gửi nhiều hơn vào kênh phải. Vị trí mặc định là 12 giờ.
Công tắc tắt tiếng (Mute):
Công tắc Mute cho phép tắt tín hiệu của kênh ngay lập tức khỏi Main Mix, hiệu ứng và ngõ ra monitor mà không ảnh hưởng đến các điều khiển khác.
Đèn báo PFL và công tắc nhấn PFL:
Khi không có bất kỳ nút PFL nào được nhấn, tín hiệu tại tai nghe sẽ là tín hiệu tổng hợp từ cả hai kênh trái và phải của master, và đèn báo PFL Active sẽ không được bật.
Đèn báo PFL Active sẽ nhấp nháy khi một công tắc PFL trên một kênh nào đó được nhấn xuống, và tín hiệu nghe được tại tai nghe cũng sẽ là tín hiệu của kênh đó.
Đèn báo tín hiệu:
Đèn báo tín hiệu sẽ sáng khi mức độ âm thanh của kênh đạt khoảng chừng -20dBu. Chức năng của đèn này không chỉ là để báo hiệu rằng kênh đó đang hoạt động, mà còn được sử dụng như một công cụ đo mức tín hiệu.
Master Level Faders:
Được sử dụng để điều chỉnh mức độ âm thanh tại đầu ra trái/phải chính. Có kết quả tốt nhất khi fader được điều khiển gần vị trí 0.
Monitor Control:
Đây là nút điều khiển mức độ âm thanh tại đầu ra của hệ thống monitor. Mức độ tín hiệu tại Jack Monitor Send được điều khiển bởi nút Aux 1 send trên từng kênh và nút Monitor Send Master.
Headphone level:
Điều chỉnh mức độ âm thanh đến tai nghe.
Aux Control (Post hoặc Pre):
Công tắc chuyển đổi có tác dụng lấy tín hiệu từ AUX1 trên tất cả các kênh đầu vào hoặc lấy tín hiệu trước hoặc sau fader (cần gạt).
2-Track Control:
Sử dụng để điều khiển tín hiệu từ Track 2 (ngõ vào Tape). Ngõ vào này được thiết kế phù hợp với mức đầu ra của máy ghi âm, đĩa CD hoặc card âm thanh của máy tính. Mức đầu ra là +4dBu, phù hợp để kết nối với một thiết bị ghi âm hoặc card âm thanh. Ngõ vào Tape cũng có thể sử dụng như một ngõ vào stereo bằng cách nhấn công tắc To Mix.
Fader:
Fader của kênh được sử dụng để điều chỉnh mức tín hiệu đầu ra của kênh và kiểm soát tín hiệu tới cả hai kênh trái và phải của Main Mix, cũng như tín hiệu tới hệ thống hiệu ứng. Vị trí tốt nhất cho fader là ở vị trí 0.
Monitor/Headphone:
Nhấn công tắc này xuống để đưa tín hiệu từ ngõ Track 2 vào ngõ Control room và tai nghe.
To Mix:
Nhấn công tắc này xuống để đưa tín hiệu từ ngõ vào Track 2 vào ngõ ra chính.
Nguồn Phantom:
Cung cấp +48V cho micro condenser. Khi nhấn nút này xuống, đèn báo nguồn phantom sẽ sáng.
Headphone Output:
Cắm tai nghe vào jack TRS này. Tín hiệu ở tai nghe luôn là tín hiệu stereo (trái/phải). Mỗi khi nút PFL/AFL của một kênh được kích hoạt, tín hiệu của kênh đó sẽ được gửi đến tai nghe.
Return Stereo Control:
Điều chỉnh mức độ của tín hiệu đưa vào ngõ ra chính. Có một đèn LED (PK) báo hiệu khi mức tín hiệu vào quá cao.
Lexicon® FX Processor (chỉ có ở MFX):
Bộ xử lý hiệu ứng kỹ thuật số 24-bit Lexicon. EFX-12 sử dụng chip vi xử lý Audio DNA đặc trưng trong nhiều Digitech và bộ xử lý hiệu ứng Echo Reverb kỹ thuật số stereo 24-bit MX500 Lexicon, MX500 Lexicon là bộ vi xử lý có uy tín cao trên thế giới.
Lexicon® nổi tiếng với các bộ vi xử lý hiệu ứng cung cấp tính linh hoạt và chất lượng cao, tất cả có thể truy cập ngay lập tức thông qua các bảng điều khiển phía trước một cách thuận tiện.
Có 32 chương trình xử lý hiệu ứng nằm trong 2 Bank A-B: Bank A với 16 chương trình có sẵn và Bank B với 16 chương trình tự cài đặt. Ba tham số điều khiển các hiệu ứng cho người sử dụng tự cấu hình. Tất cả các cài đặt được lưu trữ và cho phép bạn tạo ra các cấu hình hiệu ứng tùy chỉnh của riêng bạn.
Gain:
Gain được sử dụng để tăng hoặc giảm mức độ âm thanh đầu vào từ các nhạc cụ hoặc micro. Để điều chỉnh gain, chỉ cần nhấn nút PFL (Pre Fader Level) trên kênh đó xuống và yêu cầu ca sĩ hoặc nhạc sĩ chơi nhạc cụ ở mức lớn nhất. Hãy chú ý đến đèn LED bên phải, nếu nó sáng ở mức 0dB thì là tốt.
Hoạt động của FX:
Bảng điều khiển trước bao gồm một sự kết hợp của các nút chọn, Tap Tempo và nút Lưu (Store), cùng với 3 nút điều chỉnh các thông số độc lập, giúp truy cập và kiểm soát nhanh chóng các thông số quan trọng cho các hiệu ứng đã chọn.
Lưu ý: Giao diện điều khiển có tổng cộng 32 chương trình, được tổ chức thành hai Bank gồm 16 chương trình. Chương trình có sẵn luôn được lưu trữ trong Bank A.
Lựa chọn và tải một chương trình:
Xoay núm Program Select để chọn một chương trình từ Bank A và Bank B, có đèn LED cho biết Bank nào đang hoạt động. Khi xoay núm Program Select một vòng đầy đủ (360 độ), Bank được chọn sẽ chuyển đổi giữa Bank A và B lần lượt. Điểm bắt đầu của hai Bank nằm ở giữa số 1 và số 16 (hướng 6 giờ) trên núm Program Select. Để chọn Bank A, xoay núm về phía trái, và để chọn Bank B, xoay núm về phía phải.
3.Thiết lập mức độ âm thanh
Quy trình thiết lập như sau:
- Thiết lập các kênh đầu vào phù hợp (như micro hát, guitar, trống, v.v.).
- Đặt FX trên mỗi kênh ở vị trí 12 giờ.
- Kéo Fader Effects xuống tối đa.
- Cung cấp tín hiệu đầu vào (bằng cách nói hoặc hát vào micro, chơi guitar, trống, v.v.) trên các kênh đã chọn.
- Tăng âm lượng FX trên kênh đã chọn cho đến khi đèn CLIP (LED màu đỏ) thỉnh thoảng nhấp nháy, điều này cho biết mức tín hiệu vào tốt nhất. Nếu đèn LED đỏ sáng liên tục mà không nhấp nháy, tín hiệu vào quá lớn, vì vậy hãy giảm mức FX trên kênh đã chọn.
- Đẩy Fader Effects lên vị trí 0dB, đây là mức độ trung bình của tín hiệu đầu ra từ bộ xử lý FX.
- Để tăng hoặc giảm FX cho từng kênh, chỉ cần điều chỉnh âm lượng FX của kênh đó cho phù hợp với nhu cầu sử dụng.
Một số lưu ý khi sử dụng mixer
- Đừng cố gắng đưa tất cả các tín hiệu (nhạc cụ và giọng hát) lên cùng mức độ âm lượng, vì điều quan trọng là trong từng thời điểm và từng chương trình, chúng ta xác định cái gì là quan trọng, cái gì là phụ.
- Với những bài hát mà nhiều người biết, cần xử lý sao cho giọng hát ngọt ngào, truyền cảm nhưng với những bài hát nhanh, hài hước, sự rõ lời là điều cần thiết nhất.
- Khi có nhiều micro hát cùng một lúc, hãy giảm hiệu ứng âm thanh (EF) cũng như các tần số quá cao hoặc quá thấp để giảm hiện tượng phản hồi âm hoặc âm thanh gây khó chịu cho người nghe.
- Khi hát song ca, cần phải linh hoạt xác định ai và khi nào là người hát chính, ai là người hát phụ và cần điều chỉnh hiệu ứng âm thanh Echo một cách khéo léo để tạo hiệu ứng nổi bật giữa hai người.
- Khi biểu diễn với ban nhạc mà không có cơ hội tập trước, cần cân nhắc kỹ các tín hiệu trên màn hình để đảm bảo âm thanh của ban nhạc nghe đồng đều và rõ ràng, tránh tình trạng rối loạn trước khi truyền ra ngoài.
- Khi gặp sự cố, hãy giữ bình tĩnh, không vội vàng và hấp tấp.
>>>Xem thêm: Phân loại mixer analog và mixer digital
Trên đây là cách sử dụng mixer mà Vinasound muốn chia sẻ với các bạn . Hy vọng các bạn đã có những kiến thức cần thiết để sử dụng mixer một cách hiệu quả nhất
